Telefon: +90 (216) 627 01 42-43-44
TurkishEnglishRussianArabic
14
HAZ
2011

Ekstrüzyon Presleri

Posted By :
Comments : Off

160 yıllık bir mazisi olan ekstrüzyon işleminde kullanılan en temel ve en eski eleman ekstrüzyon presidir. Genel olarak iki tipte imal edilirler.
• Hidrolik Ekstrüzyon Presleri.
• Yatay Tip Hidrolik Pres:

prese bağlı yağ tankları ile imal edilmişler ve 1950′ li yıllarda alüminyum profillerin imalatında kullanılmışlardır. En büyük özellikleri bağımsız hareket eden ana koçtur. İç çapı 400 ve 500 mm olan borular ayrıca 660′ a 240mm lik kare profiller imal edilebilir (4). Şekil 2. Yatay hidrolik ekstrüzyon presi (4).

Bu tip presler özellikle alaşımsız metallerden imal edilen borular ve boşluklu parçaların imalatında yatay preslere oranla daha çok kullanılır. Geçen on yıl göstermiştir ki düşey presler yatay preslerden çok daha küçük ve özellikle alüminyum profil imalatında çok daha verimlidir (3). Şekil 3. Düşey hidrolik ekstrüzyon presi (4).
• Vidalı Tip Ekstrüzyon Presleri.
a) Tek Vidalı Ekstrüzyon Presi:
Vidanın içinde döndüğü kısma ocak ismi verilir. Şekilde görülen temel preste vida konik kavrama ile dişli sisteme bağlanmıştır. Bu şekilde sistemdeki güç vidaya aktarılarak maksimum tork ile vidanın dönmesi ve plastiğin sahip olduğu viskoziteyi yenmesi sağlanmış olur (2).

1- Dişli kutusu 2- Konik kavrama 3- Besleme bölgesi
4- Ocak ve vida 5- Kalıp mengenesi 6- Ocak ısıtıcı
7- Soğutma ünitesi 8- Elektrik tertibatı 9- Gövde
10- Motor sürücü 11- Kontrol ünitesi 12- Kalıp ısıtıcı
Şekil 4. Tek vidalı ekstrüzyon presileri (2).
Bu preslerde kullanılan vidaların üç kısmı vardır. Birincisi besleme bölgesidir. Besleme bölgesinin fonksiyonu granülü besleme hunisinden alıp bunu vida kanalına iletmektir. Aynı zamanda granül ileri giderken ısınmaya başlar ve sıkışır. Granül ileri giderken basınç artar. Yeterli pompalama için granüllerin vida kenarlarında kalması gerekir. Granüller vida üzerinde fazla kayma eğilimi gösterir ve ocak duvarında düşük seviyede kayma gösterir. Besleme bölgesinden maksimum granül akışı aşağıda belirtilen özelliklerle sağlanır.
1) Vidanın besleme bölgesindeki kanal derinliğinin daha derin olması gerekir.
2) Granüller ve vida arasındaki sürtünme miktarı düşük olmalıdır.
3) Ocak duvarları ve granüller arasındaki sürtünme yüksek olmalıdır.
4) Optimum helis açısı vidada gereklidir.
Granülleri eritmek için ısı dahili (sürtünmeyle) oluşur veya ocağın çevresine sarılı harici ısıtıcı bantlardan verilir ısı verilir. Isı kaynağını kontrol etmek gereklidir. Çünkü plastik aşırı sıcak olursa, bozulur veya çok akışkan olur. Eğer sıcaklık aşırı düşük olursa, plastik yeterince erimez (1).
Vidanın ikinci bölgesi sıkıştırma bölgesidir. Polimerin erimesi sıkıştırma bölgesinde oluşarak polimerlerin birbirine kaynaması sağlanır. Vidalarda genellikle vida kökündeki çapta besleme hunisinden vida ucuna doğru artış vardır. Vidanın başlangıcındaki ilk açıklığın hacminin vidanın sonundaki son dişli aralığının hacmine oranına sıkıştırma oranı denilir. Piyasadaki plastik makinelerinde genellikle 1,5′ e 1 ve 4′ e 1 dir.
Vidanın en son bölgesi dozajlama bölgesidir. Vida dozajlama bölgesinden erimiş polimer ekstrüzyonu için gerekli uygun ve sabit basıca getirilir. Erimiş plastik sabit miktarda, sabit basınç ve sıcaklıkta kalıba gönderilir. Bu aranan özellikler makine için farklı noktalarda değişir, fakat belirli bir noktada zamanla değişim olmaz. Ölçme (dozajlama) bölgesinin fonksiyonu erimiş plastiği ekstrüzyon için gerekli, uygun basınç ve eşit sıcaklık ortamına getirmektir. Düzgün ekstrüzyon için erimiş plastiği iyi karıştırmak, homojen yapı elde etmek için dozajlama bölgesinde yüksek basınca ihtiyaç vardır. Bu basınç erime bölgesinde ve kalıp başlığında akma azaltılarak sağlanır. Ayrıca bu basınç akma direncinin (viskozitesinin) artması ile artar (1).
b) Çok vidalı Ekstrüzyon Presi:
Çok vidalı ekstrüzyon silindir içinde plastik pompalama işi aşırı vida dönmesi olmadan bazı malzemelerde örneğin, toz halinde, pasta halinde, LDPE kabuk granüllerde istenir. Bu özelliği tek vidalı ekstrüzyon presi veremez (1).
1930 yılında plastik malzemenin daha iyi ekstrüzyon presini beslemesi için çok vidalı ekstrüzyon presleri kullanılmaya başlandı. Bunlardan en çok bilinen ve kullanılan çift vidalı ekstrüzyon presidir. Kendi aralarında ikiye ayrılırlar.
• Vida dişleri birbirine geçen (İntermeshed) ekstrüzyon presi.
• Vida dişleri birbirine geçmeyen (Not İntermeshed) ekstrüzyon presi.
Dişleri birbirine geçen vidalar daha yaygındır. Çünkü daha fazla pozitif pompalama işlevini yapar, polimeri ocak içinde C şeklinde tutar ve vida dönmesiyle silindiri ileriye hareket ettirir (1).

Hakkında